ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ
ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΣΤΟΥΜΠΑΝΩΝ
Στον Χώρο Θυσίας επιβάλλεται βέβαια με την παρουσία του το άγαλμα της Ναουσαίας γυναίκας με τα παιδιά της. Όμως ο επισκέπτης μπορεί ακόμη να δει την μικρή ξύλινη γέφυρα που διαδέχθηκε την παλιότερη από την οποία επιχείρησαν να περάσουν οι γυναίκες της Νάουσας αναζητώντας την σωτηρία από τους διώκτες τους το 1822, καθώς και το εργοστάσιο του Λαναρά-Κύρτση που ορθώνεται ακριβώς από πάνω.
ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ:
ΤΟ ΧΑΛΚΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ
ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ
Το χάλκινο μνημείο των ηρωίδων της Νάουσας, έργο της Ελληνίδας γλύπτριας Κατερίνας Χαλεπά-Κατσάτου, φιλοτεχνήθηκε το 1972 και στήθηκε σε ειδικό βάθρο το 1973, αφού κέρδισε το 1ο βραβείο στον πανελλήνιο διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί. Το μνημείο τιμά τις Ναουσαίες γυναίκες, κορίτσια και μητέρες, που έπεσαν μέσα στα ορμητικά νερά του ποταμού της Αράπιτσας κατά την άλωση της πόλης, τον Απρίλιο του 1822, προτιμώντας τον θάνατο, προκειμένου να σωθούν από την σκλαβιά.
Εικονίζεται μια γυναίκα με μακριά μαλλιά και τοπική ενδυμασία να βηματίζει προς το ποτάμι κοιτώντας με αγωνία και δέος προς τη λεηλατημένη πόλη από όπου θα πλησίαζαν οι διώκτες τους. Με το αριστερό της χέρι κρατάει στο στήθος το μωρό παιδί της το οποίο κοιμάται με μάτια κουρασμένα από το κλάμα. Με το δεξί της όμως δείχνει να προστατεύει την κόρη της που βρίσκεται στην ποδιά της, κάνοντας μία ύστατη κίνηση να την απομακρύνει από τους Οθωμανούς. Στα μάτια της κόρης αποτυπώνεται ο τρόμος για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Η ΞΥΛΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ
Σαν να κρέμεται πάνω στο κενό, η μικρή ξύλινη γέφυρα των Στουμπάνων ένωνε από παλιά τις δύο όχθες της Αράπιτσας. Από εδώ προσπάθησαν να περάσουν οι γυναίκες με τα παιδιά τους, για να σωθούν από τους Οθωμανούς. Μάταια όμως!
Στα κατοπινά χρόνια η γέφυρα χρησίμευε ως πέρασμα άλλων γυναικών, οι περισσότερες ήταν ακόμη στην εφηβεία, που δούλευαν, από το ξημέρωμα ως το βράδυ, χειμώνα-καλοκαίρι, στα κοντινά εργοστάσια, του Γκούτα-Καράτζα και του Λαναρά -Κύρτση.
ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ
ΛΑΝΑΡΑ-ΚΥΡΤΣΗ
Η εριουργία "Λαναρά- Κύρτση" ιδρύθηκε το 1922 στην τοποθεσία ‘’Στουμπάνοι’’ δίπλα από τον ποταμό ‘’Αράπιτσα’’ . Κύριοι μέτοχοι ήταν ο Γεώργιος Κύρτσης και οι αδελφοί Λαναρά. Παρήγε διάφορα είδη υφασμάτων, συχνά για τις ανάγκες του ελληνικού στρατού. Αργότερα, το εργοστάσιο μετονομάστηκε σε "ΠΕΛΛΑ-ΟΛΥΜΠΟΣ Α.Ε." Έφθασε να απασχολεί ως και 600 περίπου εργαζομένους. Σταμάτησε να λειτουργεί το 1990. Σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα συγκροτήματα της πόλης.